แม้ภาระจำยอมระงับเพราะไม่ได้ใช้เกิน 10 ปี แต่ยังไม่ได้จดทะเบียนระงับภาระจำยอม จะยกต่อสู้คนนอกผู้ซื้อโดยสุจริตและจดทะเบียนสุจริตไม่ได้

โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินซื้อมาจากธนาคารจากการขายทอดตลาดเมื่อวันที่ 16 มีนาคม 2560 จำเลยเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินซึ่งผู้ถือกรรมสิทธิ์เดิมในที่ดินได้จดทะเบียนนิติกรรมให้ที่ดินของจำเลยตกอยู่ภายใต้ภาระจำยอม 

แม้ทางภาระจำยอมไม่มีการใช้ประโยชน์เป็นเวลาเกินกว่า 10 ปี ย่อมระงับสิ้นไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1399 แต่เมื่อจำเลยซึ่งเป็นเจ้าของภารยทรัพย์ยังไม่ได้จดทะเบียนระงับภาระจำยอมนั้น จำเลยจะยกเอาการระงับแห่งภาระจำยอมขึ้นเป็นข้อต่อสู้โจทก์ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกผู้รับโอนสามยทรัพย์มาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนโดยสุจริตหาได้ไม่ 

เมื่อโจทก์ซื้อที่ดินในขณะที่ยังไม่ได้มีการจดทะเบียนระงับภาระจำยอม โจทก์ย่อมเข้าใจโดยสุจริตว่าภาระจำยอมยังคงอยู่ เมื่อโจทก์ซื้อที่ดินโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตแล้ว จำเลยจะยกข้อต่อสู้เรื่องการระงับแห่งภาระจำยอมอ้างตอบโจทก์ไม่ได้ จำเลยต้องรื้อถอนรั้วเหล็กออกไป

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2413/2566 (ประชุมใหญ่)

ไม่ได้จดทะเบียนสมรสถือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ร่วม ฝ่ายหนึ่ง ทำหนังสือยกที่ดินให้อีกฝ่ายและบุตร ซึ่งอีกฝ่ายได้เข้าครอบครองแล้ว แม่ยังไม่ได้จดทะเบียนโอน ก็เพียงแค่ไม่บริบูรณ์ แต่ติดตามข้อตกลงยังมีอยู่ จึงอยู่ในฐานะจดทะเบียนสิทของตนได้อยู่ก่อน

สามีภรรยาอยู่ด้วยกันไม่ได้จดทะเบียนสมรสกันมีบุตร 1 คน ทรัพย์สินที่ได้มาระหว่างนั้นถือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ร่วมกัน มีสิทธิ์คนละครึ่ง 

สามีภรรยาร่วมกันกู้ยืมเงินจากธนาคารเพื่อซื้อที่ดินและจดจำนองที่ดินเป็นประกันหนี้ 

ต่อมาวันที่ 19 กรกฎาคม 2556 สามีและภรรยาตกลงแยกทางกัน โดยทำหนังสือตกลงระบุว่า สามีตกลงยกที่ดินพร้อมบ้านส่วนของสามีให้แก่ภรรยาเพื่อเป็นการตอบแทนในกรณีที่ภรรยาอุปการะเลี้ยงดูบุตรฝ่ายเดียว และทั้งสองมีคำมั่นว่าหลังจากชำระหนี้จำนองครบถ้วนแล้วจะโอนกรรมสิทธิ์ในที่ดินพร้อมบ้านให้แก่บุตร ที่ดินพร้อมบ้านพิพาทจึงเป็นของภรรยาและบุตร ซึ่งสามีไม่มีกรรมสิทธิ์รวมอีกต่อไป 

เมื่อภรรยาและบุตรเข้าครอบครองที่ดินพร้อมบ้านพิพาทตลอดมา แม้สามียังไม่ได้จดทะเบียนโอนที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างส่วนของตนให้แก่ภรรยาและบุตร มีผลเพียงทำให้การได้มาโดยนิติกรรมซึ่งอสังหาริมทรัพย์ของภรรยาและบุตรยังไม่บริบูรณ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1299 วรรค 1 แต่สิทธิของภรรยาและบุตรตามหนังสือข้อตกลงยังคงมีอยู่ การที่ภรรยาและบุตรได้ครอบครองทรัพย์พิพาทโดย ภรรยาเป็นผู้ชำระหนี้จำนองผู้เดียวตลอดมา ถือได้ว่าภรรยาและบุตรเป็นบุคคลผู้อยู่ในฐานะอันจะจดทะเบียนสิทธิของตนได้อยู่ก่อนตามมาตรา 1300 

เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่ใช่ผู้รบกวนที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างอันมีค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนโดยสุจริต จึงไม่ใช่บุคคลภายนอกที่ได้รับความคุ้มครองตามมาตรา 1300 

เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะบังคับยึดที่ดินให้กระทบสิทธิของภรรยาและบุตรไม่ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 322 ภรรยาและบุตรมีสิทธิร้องขอให้ปล่อยทรัพย์ที่ยึด 

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2257/2566

คำพิพากษาว่าได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครองปรปักษ์แม้ยังไม่ได้จดทะเบียนเปลี่ยนแปลง ก็ไม่ได้ทำให้ความเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามคำสั่งศาลยังไม่เกิดขึ้น

ศาลมีคำสั่งให้โจทก์ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินโดยการครอบครองปรปักษ์ ตาม ปพพ.ม. 1382 แม้โจทก์ยังไม่ได้นำคำสั่งศาลไปดำเนินการจดเปลี่ยนแปลงชื่อเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทางทะเบียนมาเป็นชื่อโจทก์ตามประมวลกฎหมายที่ดินมาตรา 78 คงมีผลเพียงห้ามไม่ให้โจทก์ยกสิทธิการได้มาซึ่งที่ดินพิพาทอันยังไม่ได้นำไปจดทะเบียนขึ้นเป็นข้อต่อสู้บุคคลภายนอกผู้ได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนโดยสุจริตแล้วตาม ปพพ.ม. 1299 วรรค 2 หาได้เป็นเหตุทำให้ความเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทของโจทก์ตามคำสั่งศาลยังไม่เกิดขึ้น 

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1746/2566

ได้มรดกยังไม่จดทะเบียน สู้คนนอกรับจำนองสุจริตไม่ได้ ถูกกำจัดมิให้รับมรดกหลังจ้างมรดกตายก็สืบมรดกได้ ไม่ใช่รับมรดกแทนที่

บุคคลภายนอกรับจำนองโดยสุจริตและเสียค่าตอบแทนและจดทะเบียนสิทธิโดยสุจริต ไม่อาจยกการได้กรรมสิทธิ์ทางมรดกสู้ผู้รับจำนองได้ ตามมาตรา 1299 วรรค 2 

ปิดบังทรัพย์มรดกมากกว่าส่วนที่ตนจะได้ต้องถูกกำจัดมิให้รับมรดกเลย เป็นการกำจัดไม่ให้รับมรดกภายหลังเจ้ามรดกตาย ผู้สืบสันดานของจำเลยสืบมรดกของเจ้ามรดกต่อไปได้เหมือนหนึ่งว่าจำเลยตายแล้ว ตามปพพ 1607 ไม่ใช่รับมรดกแทนที่ตามปพพ 1639

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 581/2565

ได้อสังหาตามคำพิพากษาตามยอมแต่ยังไม่จดทะเบียน สู้ผู้รับจำนองสุจริตไม่ได้

 ผู้ร้องได้กรรมสิทธิ์ตามคำพิพากษาตามยอม แต่ยังไม่ได้จดทะเบียนต่อเจ้าพนักงาน สิทธิ์ยังไม่บริบูรณ์ตาม 1299 วรรค 1 โดยยังมีชื่อจำเลยอยู่ แล้วจำเลยเอาไปจำนองแก่โจทก์ ผู้ร้องจะอ้าง 705 ยันโจทก์ซึ่งเป็นคนนอกไม่ได้ ขอกันส่วนก็ไม่ได้ 

ฎีกาที่ 1060/2565

โอนจัดการมรดกไม่ชอบ ผู้รับโอนก็ไม่มีสิทธิดีกว่าผู้โอน

จำเลยที่ 1 เป็นผู้จัดการมรดกจัดการมรดกโดยไม่ชอบ คนขายที่ดิน ให้จำเลยที่ 3 และเอาเงินไปเป็นของตนโดยทุจริต จำเลยที่ 1 ทำไม่ได้ แม้จำเลยที่ 3 สุจริตและเสียค่าตอบแทนและจดทะเบียนต่อเจ้าพนักงาน จำเลยที่ 3 ก็ไม่ได้มีสิทธิ์ดีกว่าจำเลยที่ 1 เพราะจำเลยที่ 1 ทำไม่ชอบด้วยกฎหมายในการจัดการมรดก โจทย์ใช้สิทธิ์ติดตามเอาคืนตาม 1336 ได้ไม่ใช่เรื่อง 1299 วรรค 2 

ฎีกาที่ 2295/2565

ครอบครองปรปักษ์แต่ยังไม่จดทะเบียน สู้ผู้ซื้อจากการขายทอดตลาดการบังคับคดีไม่ได้

ครอบครองปรปักษ์จนได้กรรมสิทธิ์แต่ยังไม่จดทะเบียน จะยกสู้ผู้ซื้อจากการขายทอดตลาด การบังคับคดี 1330 ที่เสียค่าตอบแทนโดยสุจริตและจดทะเบียนสุจริตไม่ได้ ตาม 1299 วรรค 2 

ฎีกาที่ 3150/2565