การแก้ไขเยียวยาคำสั่งทางปกครองที่ไม่สมบูรณ์ให้สมบูรณ์

เจ้าหน้าที่อาจแก้ไขเยียวยา ให้เป็นคำสั่งทางปกครองที่ชอบด้วยกฎหมายได้ตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 41 โดยคำสั่งทางปกครองที่ออกโดยฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ดังต่อไปนี้ไม่เป็นเหตุให้คำสั่งทางปกครองนั้นไม่สมบูรณ์

1. การออกคำสั่งทางปกครองโดยยังไม่มีผู้ยื่นคำขอในกรณีที่เจ้าหน้าที่จะดำเนินการเองไม่ได้นอกจากจะมีผู้ยื่นคำขอ ถ้าต่อมาในภายหลังได้มีการยื่นคำขอเช่นนั้นแล้ว กรณีนี้รวมถึงการออกคำสั่งทางปกครองโดยมีผู้ยื่นคำขอแต่คำขอที่ยื่นนั้นขาดตกบกพร่องหรือไม่สมบูรณ์ด้วย เช่น เอกสารหลักฐานที่ต้องยื่นประกอบคำขอไม่ครบถ้วน 

2. คำสั่งทางปกครองที่ต้องจัดให้มีเหตุผลตามมาตรา 37 วรรคหนึ่ง ถ้าได้มีการจัดให้มีเหตุผลดังกล่าวในภายหลัง กรณีนี้รวมถึงการออกคำสั่งทางปกครองที่ได้แสดงหรือระบุเหตุผลไว้แต่เหตุผลนั้นมีสาระสำคัญไม่ครบถ้วนตามมาตรา 37 วรรคหนึ่งด้วย 

3. การรับฟังคู่กรณี ที่จำเป็นต้องกระทำได้ดำเนินการมาโดยไม่สมบูรณ์ ถ้าได้มีการรับฟังให้สมบูรณ์ในภายหลัง กรณีนี้ ถ้าเจ้าหน้าที่ออกคำสั่งทางปกครองโดยไม่มีการรับฟังคู่กรณีมาก่อนเลย เจ้าหน้าที่ไม่อาจเยียวยาคำสั่งทางปกครองให้เป็นคำสั่งทางปกครองที่ชอบด้วยกฎหมาย โดยรับฟังคู่กรณีในภายหลังได้เลย เนื่องจากมาตรา 41 วรรคหนึ่ง (3) นี้ ไม่เปิดช่องให้กระทำได้ 

4. คำสั่งทางปกครองที่ต้องให้เจ้าหน้าที่อื่นให้ความเห็นชอบก่อน ถ้าเจ้าหน้าที่นั้นได้ให้ความเห็นชอบในภายหลัง กรณีนี้รวมถึง คำสั่งที่ต้องให้เจ้าหน้าที่อื่นอนุมัติก่อนโดยเจ้าหน้าที่นั้นยังไม่ได้อนุมัติด้วย (คำสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ 518/2550) 

ที่มา: วรพจน์ วิศรุตพิชญ์. ข้อความคิดและหลักการพื้นฐานบางประการของกฎหมายปกครอง. พิมพ์ครั้งที่ 5 กรุงเทพฯ, วิญญูชน. 2565. หน้า 104-105.

การมอบอำนาจตามกฎหมายมหาชนไม่ใช่ตัวแทนตามกฎหมายแพ่ง

การมอบอำนาจในกฎหมายมหาชนต่างกับการมอบอำนาจหรือการตั้งตัวแทนในกฎหมายเอกชน 

ตามกฎหมายเอกชน บุคคลอาจมอบหมายให้ผู้อื่นซึ่งตนไว้วางใจใช้สิทธิหรือปฏิบัติหน้าที่ใดๆที่ตนมีอยู่ตามกฎหมายแทนตนได้เสมอเว้นแต่ตามกฎหมายหรือโดยสภาพแห่งสิทธิหรือหน้าที่นั้นๆแล้วบุคคลนั้นจะต้องใช้หรือปฏิบัติด้วยตนเองเป็นการเฉพาะตัว

ตามกฎหมายมหาชน เจ้าหน้าที่ที่กฎหมายมอบหมายให้ใช้อำนาจรัฐดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใด จะมอบอำนาจให้เจ้าหน้าที่อื่นดำเนินการนั้นแทนตนได้ก็เฉพาะแต่ในกรณีที่กฎหมายอนุญาตเท่านั้น หากกฎหมายไม่ได้อนุญาตให้มอบอำนาจได้ การมอบอำนาจย่อมไม่ชอบด้วยกฎหมาย 

การมอบอำนาจให้ออกคำสั่งทางปกครองแทนเป็นการโอนอำนาจจากเจ้าหน้าที่ผู้ทรงอำนาจไปยังเจ้าหน้าที่ผู้รับมอบอำนาจ เจ้าหน้าที่ผู้รับมอบอำนาจจึงไม่ได้ออกคำสั่งทางปกครองในฐานะที่เป็นตัวแทนของเจ้าหน้าที่ผู้ทรงอำนาจตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ลักษณะตัวแทน แต่ทำการเช่นนั้นในนามของตนเอง ตราบใดที่ยังไม่ได้เพิกถอนการมอบอำนาจ เจ้าหน้าที่ผู้ทรงอำนาจจะสอดเข้าไปออกคำสั่งทางปกครองแทนเจ้าหน้าที่ผู้รับมอบอำนาจไม่ได้ เจ้าหน้าที่ผู้ทรงอำนาจคงมีแต่อำนาจหน้าที่กำกับดูแลติดตามผลการออกคำสั่งทางปกครองของผู้รับมอบอำนาจและแนะนำหรือแก้ไขการออกคำสั่งทางปกครองของเจ้าหน้าที่ผู้รับมอบอำนาจเท่านั้น ตามมาตรา 40 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ 2534 และเฉพาะแต่ในกรณีที่เจ้าหน้าที่ผู้ทรงอำนาจเห็นว่าเจ้าหน้าที่ผู้รับมอบอำนาจใช้อำนาจที่รับมอบโดยไม่ถูกต้องหรืออาจก่อให้เกิดความเสียหายเท่านั้น เจ้าหน้าที่ผู้ทรงอำนาจจึงจะมีอำนาจสั่งให้เจ้าหน้าที่ผู้รับมอบอำนาจหยุดปฏิบัติราชการแทนไว้ก่อนและเป็นผู้ใช้อำนาจที่ได้มอบไปแล้วโดยตรงได้ ตามมาตรา 7 วรรคสอง แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการมอบอำนาจ พ.ศ 2550

ที่มา : วรพจน์ วิศรุตพิชญ์, ข้อความคิดและหลักการพื้นฐานบางประการของกฎหมายปกครอง. 2565. หน้าที่ 67-68