ผู้ครอบครองปรปักษ์เป็นผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี การร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดและให้มีคำสั่งว่าเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินเป็นการร้องขัดทรัพย์ ใช้ปวิพ 323 ไม่ใช่การขอให้เพิกถอนการบังคับคดี ปวิพ 295

ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดอ้างว่า ผู้ร้องได้ครอบครองที่ดินโดยปรปักษ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382 แล้ว แม้ผู้ร้องยังไม่ได้เปลี่ยนแปลงทางทะเบียนให้ปรากฏชื่อผู้ร้องเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ก็ตาม เป็นกรณีที่ผู้ร้องอ้างว่าเป็นผู้ได้มาซึ่งทรัพยสิทธิในที่ดินพิพาทโดยทางอื่นนอกจากนิติกรรมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1299 วรรคสอง ผู้ร้องเป็นผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีแก่ที่ดินตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 287 (2)

ผู้ร้องอ้างว่าได้กรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทโดยการครอบครองปรปักษ์เท่ากับอ้างว่าจำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่ใช่เจ้าของที่ดินทั้งผู้ร้องเป็นผู้อยู่ในฐานะอันจะจดทะเบียนสิทธิของตนในที่ดินพิพาทได้อยู่ก่อนในขณะมีการยึดที่ดินพิพาท ที่ผู้ร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดและมีคำสั่งแสดงว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทมีผลเป็นการขอให้ปล่อยที่ดินพิพาทแก่ผู้ร้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 323 ไม่ใช่กรณีเป็นการใช้สิทธิยื่นคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดอันเป็นการขอให้เพิกถอนการบังคับคดีตามมาตรา 295 วรรคสอง ผู้ร้องยื่นคำร้องภายหลังการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทแล้วจึงพ้นกำหนดระยะเวลาตามมาตรา 323 วรรคหนึ่ง ผู้ร้องไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอให้ปล่อยที่ดินพิพาท

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3888/2566

ไม่แจ้งประกาศขายทอดตลาดผู้มีส่วนได้เสีย การขายทอดตลาดจึงไม่ชอบ เมื่อศาลสั่งให้เพิกถอนการขายทอดตลาดและให้ขายทอดตลาดใหม่ ถือเสมือนว่าไม่มีการขายทอดตลาด ไม่ต้องเพิกถอนนิติกรรม

ผู้ร้องรับจำนองที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างจากจำเลยเพื่อเป็นการประกันชำระหนี้ โจทก์บังคับคดียึดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างดังกล่าวเพื่อชำระหนี้ตามคำพิพากษา เจ้าพนักงานบังคับคดีมีหนังสือแจ้งให้ผู้ร้องส่งมอบโฉนดที่ดินและแถลงวิธีการขายทอดตลาดเมื่อวันที่ 22 มกราคม 2562 ผู้ร้องส่งมอบโฉนดที่ดินและแถลงวิธีการขายทอดตลาดโดยปลอดจำนองต่อเจ้าพนักงานบังคับคดี ต่อมา วันที่ 30 เมษายน 2562 เจ้าพนักงานบังคับคดีขายทอดตลาดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างดังกล่าว โดยไม่ได้แจ้งให้ผู้ร้องทราบถึงประกาศขายทอดตลาดทรัพย์สินดังกล่าว ผู้คัดค้านที่ 1 ประมูลซื้อที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างได้ในราคา 1 ล้านบาท ต่อมา วันที่ 27 สิงหาคม 2562 ผู้คัดค้านที่ 1 ขายที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างดังกล่าวให้แก่ผู้คัดค้านที่ 2 ในราคา 3 ล้านบาท และผู้คัดค้านที่ 2 นำไปจดทะเบียนจำนองกับผู้คัดค้านที่ 3 ในวงเงิน 4 ล้านบาท

ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 331 เมื่อศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ขายทอดตลาดแล้ว การดำเนินการบังคับคดีให้เป็นหน้าที่ของเจ้าพนักงานบังคับคดี ที่ต้องแจ้งประกาศการขายทอดตลาดแก่ผู้มีส่วนได้เสีย ในการบังคับคดี การที่เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ได้แจ้งผู้ร้องซึ่งเป็นผู้มีส่วนได้เสีย ให้ทราบถึงประกาศการขายทอดตลาด จนเป็นเหตุให้ผู้ร้องไม่ทราบวันขายทอดตลาด จึงไม่มีโอกาสเข้าสู่ราคาเองหรือหาบุคคลเข้าสู่ราคาเพื่อให้ได้ราคาตามที่ตนต้องการ ผู้คัดค้านที่ 1 เข้าสู้ราคาเพียงรายเดียว เสนอซื้อในราคาต่ำกว่าหนี้จำนองเป็นจำนวนมาก และหลังจากผู้คัดค้านที่ 1 รับโอนทรัพย์สินดังกล่าวเพียง 43 วัน ผู้คัดค้านที่ 1 ขายทรัพย์สินดังกล่าวให้แก่ผู้คัดค้านที่ 2 ในราคาสูงกว่าเท่าตัว จึงเป็นการดำเนินการบังคับคดีฝ่าฝืนต่อประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 331 วรรค 2 ศาลฎีกาต้องมีคำสั่งให้เพิกถอนการขายทอดตลาดดังกล่าวและให้ขายทอดตลาดใหม่ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 295 วรรค 2 

แต่ที่ผู้ร้องมีคำขอให้เพิกถอนนิติกรรมภายหลังการขายทอดตลาดดังกล่าวนั้นเห็นว่าคำพิพากษาของศาลฎีกาที่ให้เพิกถอนการขายทอดตลาดต้องถือเสมือนว่าไม่มีการขายทอดตลาดและไม่มีการจดทะเบียนสิทธิ์ให้แก่ผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ไม่ได้รับความคุ้มครอง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1330 เมื่อผู้คัดค้านที่ 2 ไม่ใช่เจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดิน ย่อมไม่อาจไปจดทะเบียนจำนองแก่ผู้คัดค้านที่ 3 ได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 705 จึงไม่จำต้องเพิกถอนนิติกรรมดังกล่าว 

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3604/2566