ไม่ได้จดทะเบียนสมรสถือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ร่วม ฝ่ายหนึ่ง ทำหนังสือยกที่ดินให้อีกฝ่ายและบุตร ซึ่งอีกฝ่ายได้เข้าครอบครองแล้ว แม่ยังไม่ได้จดทะเบียนโอน ก็เพียงแค่ไม่บริบูรณ์ แต่ติดตามข้อตกลงยังมีอยู่ จึงอยู่ในฐานะจดทะเบียนสิทของตนได้อยู่ก่อน

สามีภรรยาอยู่ด้วยกันไม่ได้จดทะเบียนสมรสกันมีบุตร 1 คน ทรัพย์สินที่ได้มาระหว่างนั้นถือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ร่วมกัน มีสิทธิ์คนละครึ่ง 

สามีภรรยาร่วมกันกู้ยืมเงินจากธนาคารเพื่อซื้อที่ดินและจดจำนองที่ดินเป็นประกันหนี้ 

ต่อมาวันที่ 19 กรกฎาคม 2556 สามีและภรรยาตกลงแยกทางกัน โดยทำหนังสือตกลงระบุว่า สามีตกลงยกที่ดินพร้อมบ้านส่วนของสามีให้แก่ภรรยาเพื่อเป็นการตอบแทนในกรณีที่ภรรยาอุปการะเลี้ยงดูบุตรฝ่ายเดียว และทั้งสองมีคำมั่นว่าหลังจากชำระหนี้จำนองครบถ้วนแล้วจะโอนกรรมสิทธิ์ในที่ดินพร้อมบ้านให้แก่บุตร ที่ดินพร้อมบ้านพิพาทจึงเป็นของภรรยาและบุตร ซึ่งสามีไม่มีกรรมสิทธิ์รวมอีกต่อไป 

เมื่อภรรยาและบุตรเข้าครอบครองที่ดินพร้อมบ้านพิพาทตลอดมา แม้สามียังไม่ได้จดทะเบียนโอนที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างส่วนของตนให้แก่ภรรยาและบุตร มีผลเพียงทำให้การได้มาโดยนิติกรรมซึ่งอสังหาริมทรัพย์ของภรรยาและบุตรยังไม่บริบูรณ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1299 วรรค 1 แต่สิทธิของภรรยาและบุตรตามหนังสือข้อตกลงยังคงมีอยู่ การที่ภรรยาและบุตรได้ครอบครองทรัพย์พิพาทโดย ภรรยาเป็นผู้ชำระหนี้จำนองผู้เดียวตลอดมา ถือได้ว่าภรรยาและบุตรเป็นบุคคลผู้อยู่ในฐานะอันจะจดทะเบียนสิทธิของตนได้อยู่ก่อนตามมาตรา 1300 

เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่ใช่ผู้รบกวนที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างอันมีค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนโดยสุจริต จึงไม่ใช่บุคคลภายนอกที่ได้รับความคุ้มครองตามมาตรา 1300 

เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะบังคับยึดที่ดินให้กระทบสิทธิของภรรยาและบุตรไม่ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 322 ภรรยาและบุตรมีสิทธิร้องขอให้ปล่อยทรัพย์ที่ยึด 

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2257/2566

ผู้ครอบครองปรปักษ์เป็นผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี การร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดและให้มีคำสั่งว่าเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินเป็นการร้องขัดทรัพย์ ใช้ปวิพ 323 ไม่ใช่การขอให้เพิกถอนการบังคับคดี ปวิพ 295

ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดอ้างว่า ผู้ร้องได้ครอบครองที่ดินโดยปรปักษ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382 แล้ว แม้ผู้ร้องยังไม่ได้เปลี่ยนแปลงทางทะเบียนให้ปรากฏชื่อผู้ร้องเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ก็ตาม เป็นกรณีที่ผู้ร้องอ้างว่าเป็นผู้ได้มาซึ่งทรัพยสิทธิในที่ดินพิพาทโดยทางอื่นนอกจากนิติกรรมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1299 วรรคสอง ผู้ร้องเป็นผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีแก่ที่ดินตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 287 (2)

ผู้ร้องอ้างว่าได้กรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทโดยการครอบครองปรปักษ์เท่ากับอ้างว่าจำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่ใช่เจ้าของที่ดินทั้งผู้ร้องเป็นผู้อยู่ในฐานะอันจะจดทะเบียนสิทธิของตนในที่ดินพิพาทได้อยู่ก่อนในขณะมีการยึดที่ดินพิพาท ที่ผู้ร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดและมีคำสั่งแสดงว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทมีผลเป็นการขอให้ปล่อยที่ดินพิพาทแก่ผู้ร้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 323 ไม่ใช่กรณีเป็นการใช้สิทธิยื่นคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดอันเป็นการขอให้เพิกถอนการบังคับคดีตามมาตรา 295 วรรคสอง ผู้ร้องยื่นคำร้องภายหลังการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทแล้วจึงพ้นกำหนดระยะเวลาตามมาตรา 323 วรรคหนึ่ง ผู้ร้องไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอให้ปล่อยที่ดินพิพาท

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3888/2566