ค่าทดแทนทางจำเป็น ไม่จำเป็นต้องเสนอมาตอนฟ้อง ไม่จำเป็นต้องฟ้องแย้ง ฟ้องเป็นคดีใหม่ได้

การขอให้เปิดทางจำเป็นตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1349 วรรคสี่ ไม่ได้กำหนดว่าต้องใช้ค่าทดแทนให้แก่เจ้าของที่ดินที่ล้อมอยู่ก่อนจึงจะสามารถใช้ทางจำเป็นได้ และการฟ้องขอเปิดทางจำเป็นไม่จำเป็นต้องเสนอชดใช้ค่าทดแทน แต่เป็นหน้าที่ของเจ้าของที่ดินที่ถูกฟ้องให้เปิดทางจำเป็นต้องเรียกร้องค่าทดแทนที่ดินเอง 

เมื่อจำเลยผู้ฟ้องขอเปิดทางจำเป็นไม่ได้เสนอค่าทดแทนแก่โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินที่ล้อมที่ดินของจำเลยอยู่ และโจทก์เจ้าของที่ดินที่ล้อมอยู่นั้นก็ไม่ได้ฟ้องแย้งเรียกค่าทดแทน คดีก่อนจึงไม่มีประเด็นเรื่องค่าทดแทนที่ต้องพิจารณา เป็นเรื่องที่โจทก์เจ้าของที่ดินที่ล้อมอยู่ต้องว่ากล่าวเป็นคดีอื่น

คดีก่อนมีการบังคับคดีเปิดทางจำเป็นตามคำพิพากษาศาลฎีกาเมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2555 โจทก์จึงชอบที่จะใช้สิทธิเรียกร้องค่าทดแทนการใช้ทางจำเป็นบนที่ดินของโจทก์นับตั้งแต่วันที่ 21 มีนาคม 2555 อายุความสิทธิเรียกร้องค่าทดแทนของโจทก์เริ่มนับแต่วันดังกล่าว แต่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ไม่ได้บัญญัติเรื่องอายุความไว้เฉพาะจึงต้องใช้อายุความ 10 ปี

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 313/2567